وظیفه دلکو در خودرو
خوشبختانه اتومبیل‌های امروزی دیگر از دِلکو استفاده نمی‌کنند و به جای آن دارای کوئل‌های جداگانه‌ای هستند که پیچیدگی خیلی کمتری نسبت به دلکو دارند. اما هنوز هم وسایل نقلیه‌ی زیادی وجود دارند که همچنان از دلکو استفاده می‌کنند و بعضی اوقات این دلکوها نیاز به تعویض دارند.
دلکوی ماشین چیست؟
قبل از اینکه به بحث تعویض دلکو بپردازیم، بیایید ببینیم که دلکو چیست؟ اگر شما در رده‌ی سنی جوان و نوجوان قرار دارید در این صورت شاید هرگز نام دلکو به گوش‌تان نخورده باشد.
دلکو یا توزیع‌کننده، یکی از اجزای مربوط به احتراق سوخت است که همانطور که از نامش پیداست برق را در بین شمع‌های موتور توزیع می‌کند. ولتاژ به وسیله‌ی وایر شمع، از کوئل احتراق به درپوش دلکو می‌رسد. سپس این ولتاژ از ترمینال دلکو عبور کرده و به روتوری که در داخل دلکو قرار دارد می‌رسد.
با چرخش دلکو، این روتور نیز می‌چرخد و در هر لحظه ولتاژ را به یکی از ترمینالهای خروجی درپوش می‌رساند. سپس این ولتاژ از ترمینالهای خروجی عبور کرده و با عبور از میان سیم‌های جداگانه‌ی شمع‌ها، خود را به شمع‌های موتور می‌رساند. در آخر این شمع‌ها جرقه زده و مخلوط سوخت و هوا را مشتعل می‌کنند.
در اکثر اوقات دلکوی ماشین دارای یک مکانیزم محرک (معمولاً یک کویل پیکاپ) است که چرخش دلکو را کنترل می‌کند. این مکانیزم محرک، سیگنالی را برای ماژول کنترل موتور یا ماژول کنترل احتراق می‌فرستد. در برخی از موارد ممکن است که ماژول کنترل احتراق در داخل دلکو تعبیه شده باشد.
این ماژول با توجه به داده‌های حاصل از مکانیسم محرک و همچنین با کمک داده‌های به دست آمده از سایر سنسورهای موتور، زمان جرقه زدن شمع‌های موتور را مشخص می‌کند. ماژول برای انجام این کار، جریان موجود در سیم‌پیچ‌های اولیه‌ی کوئل احتراق را قطع می‌کند و ولتاژ بالایی را در سیم‌پیچ‌های ثانویه‌ی کوئل ایجاد می‌کند که برای جرقه زدن شمع‌ها کافی است. بدین ترتیب قطعات الکترونیکی خودرو می‌توانند زمان احتراق (یعنی زمان دقیق رسیدن جرقه به هر یک از سیلندرها) را کنترل کنند.
بیشتر دلکوها در قسمت زیرین خود دارای یک چرخ‌دنده هستند که به چرخ‌دنده‌ی دیگری بر روی میل‌سوپاپ متصل می‌شود. دلکو مطابق با میل‌سوپاپ حرکت می‌کند تا بدین ترتیب زمان‌بندی احتراق و زمان‌بندی موتور با هم همگام باشند. در وسایل نقلیه‌ی قدیمی‌تر، دلکو چرخانده می‌شود تا زمان احتراق اولیه را تنظیم کند. اما این زمان‌بندی اولیه در خودروهای جدید، ثابت است.
همچنین در بسیاری از موارد، دلکو به عنوان محرک پمپ روغن به کار می‌رود.
نشانه‌های یک دلکوی معیوب
دلکو یا توزیع‌کننده، یکی از اجزای مربوط به احتراق سوخت است که همانطور که از نامش پیداست برق را در بین شمع‌های موتور توزیع می‌کند.
یک دلکوی معیوب می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. در اینجا برخی از رایج‌ترین مشکلات ذکر شده‌اند:
مشکل در عملکرد موتور
یک توزیع کننده‌ی معیوب باعث ایجاد مشکلات فراوانی در عملکرد موتور می‌شود. این مشکلات عبارتند از ایست ناگهانی، احتراق ناقص و شتاب‌گیری ضعیف.
چراغ چک موتور
اگر اتومبیل شما در چند دهه‌ی اخیر ساخته شده است آنگاه در صورت وجود مشکل در دلکو ممکن است که چراغ چک موتور ماشین‌تان روشن شود.
موتور ماشین فعال می‌شود اما استارت نمی‌خورد
اگر دلکو نامناسب باشد ممکن است که شمع‌ها جرقه‌ی لازم برای احتراق سوخت را دریافت نکنند. در نتیجه موتور فعال می‌شود اما استارت نمی‌خورد.
افزایش آلایندگی
دلکوی معیوب باعث احتراق ناقص سوخت می‌شود. این امر منجر به افزایش آلایندگی‌ها شده و طبیعتاً ماشین شما در تست‌های آلایندگی پذیرفته نخواهد شد.
سر و صدای غیرطبیعی
در برخی از موارد، بوش و یاتاقانی که فرسوده شده‌اند باعث می‌شوند که دلکو به اطراف حرکت کند و سر و صداهای غیرطبیعی ایجاد کند.
نحوه‌ی تعویض دلکو
اکنون به قسمت جالب ماجرا، یعنی تعویض دلکو، رسیده‌ایم. آیا آماده‌اید که ابزارهای خود را بردارید و دستان خود را کثیف کنید؟ خوب است، ما در اینجا قصد داریم نحوه‌ی تعویض یک دلکوی معمولی که به صورت الکترونیکی کنترل شده و غیرقابل تنظیم است را به شما آموزش دهیم.
توجه: در این مطلب فرض کرده‌ایم که میل‌لنگ ثابت مانده و نچرخیده است. اگر رابطه‌ی بین موتور و دلکو دچار اختلال شد، باید دوباره دلکو را مطابق با موتور تنظیم و زمان‌بندی کنید.
قبل از شروع به این نکته توجه کنید که تمام ماشین‌های متفاوت هستند و با هم فرق دارند، پس حتماً در هنگام تعمیر ماشین خود به دفترچه راهنمای مربوط به آن مراجعه کنید. کتابچه‌های راهنما چیزهای خوبی هستند، اما عضویت در سایت ALLDATA از این کتابچه‌ها نیز بهتر است. وبسایت ALLDATA برای کسانی که تعمیرات ماشینشان را به تنهایی انجام می‌دهند، اشتراک خاصی را در نظر گرفته است و اطلاعات دقیقی درمورد تعمیر ماشین را به آن‌ها ارائه می‌دهد.
توجه: مطلب زیر فقط برای آموزش است. برای دریافت دستورالعمل‌های خاص برای تعمیر ماشین خود و به منظور حفظ ایمنی خودتان، با سازنده‌ی اتومبیل خود مشورت کنید.
ابزارهای گوناگونی برای تعویض دلکو وجود دارند که باید آن‌ها را با توجه به نوع ماشین خود، انتخاب کنید. اما به طور کلی به ابزارهای زیر نیاز است:
• آچار جغجغه‌ای و آچار آلن در اندازه‌های مناسب
• عینک ایمنی
• پیچ‌گوشتی (در برخی از ماشین‌ها نیاز است)
• آچار گشتاور
نحوه‌ی درآوردن دلکو
1- عینک ایمنی را بر روی چشمان خود قرار دهید.
2- کابل منفی باتری را جدا کنید.
3- اگر می‌خواهید درپوش دلکو را عوض کنید در این صورت سیم‌های شمع را از آن جدا کنید. اما اگر می‌خواهید دوباره از همان درپوش استفاده کنید، می‌توانید آن را به سادگی (و بدون نیاز به جدا کردن سیم‌ها) از دلکو جدا کنید.
توجه: هر ماشینی ترتیب احتراق خاص خود را دارد. سیم‌های شمع باید به ترمینالهای صحیحی که بر روی درپوش دلکو قرار دارند، متصل شوند. عدم رعایت این نکته باعث می‌شود که ترتیب احتراق به هم می‌خورد و در نتیجه موتور ماشین بد کار می‌کند یا اصلاً کار نخواهد کرد.
در برخی از موارد، سیم‌های شمع و درپوش دلکو را شماره‌گذاری کرده‌اند تا جای آن‌ها با هم اشتباه نشود. اما اگر دلکو و سیم‌های شمع ماشین شما فاقد شماره‌گذاری هستند در این صورت پیش از جدا کردن سیم‌ها حتماً آن‌ها را علامت‌گذاری کنید تا بعداً جای آن‌ها را فراموش نکنید.
با استفاده از یک تکه چسب و خودکار می‌توانید سیم‌های شمع خود را علامت بزنید.
4- تمام اتصالات برقی را از دلکو جدا کنید.
برای در آوردن دلکو، ابتدا باید تمام اتصالات برقی آن را جدا کنید.
5- موقعیت پایه‌ی دلکو نسبت به موتور را علامت‌گذاری کنید. برای انجام این کار می‌توانید از یک ماژیک دائمی یا یک غلط‌گیر استفاده کنید. علت این علامت‌گذاری این است که مطمئن شویم دلکوی جدیدمان در موقعیت صحیحی نصب شده است.
6- موقعیت صحیح روتور نسبت به بدنه‌ی دلکو (یعنی همان جهتی که نوک روتور به آن اشاره می‌کند) را علامت بزنید. برای اطمینان از تنظیم صحیح دلکوی جدیدمان، حتماً باید این علامت‌گذاری را انجام دهیم.
7- پیچ و مهره‌های نگهدارندهی دلکو را باز کنید
8- دلکو را به سمت بالا بکشید و آن را از موتور خارج کنید. وقتی دلکو را از موتور خارج می‌کنید، روتور آن کمی می‌چرخد. وقتی که چرخش روتور متوقف شد، موقعیت نوک آن را علامت بزنید.
9- حتماً واشر حلقوی دلکو را از داخل موتور بیرون بیاورید.
توجه: پس از خارج کردن دلکو، به هیچ‌وجه میل‌لنگ موتور را نچرخانید.
نحوه‌ی نصب دلکو
1- دلکوی جدید را با دلکوی قدیمی مقایسه کنید تا مطمئن شوید که هر دو به یک شکل هستند.
مطمئن شوید که این دو دلکو با هم تفاوتی ندارد.
2- دقیقاً همان نقاطی که در مراحل 5 و 6 و 8 بر روی دلکوی قدیمی علامت زده بودید را بر روی دلکوی جدید نیز علامت بزنید. برای انجام این کار باید درپوش دلکوی جدید را از روی آن بردارید.
3- دلکوی جدید را با دست بچرخانید تا روتور آن دقیقاً در موقعیت روتور دلکوی قدیمی که در مرحله‌ی 8 نشان داده شده بود، قرار بگیرد.
ممکن است نیاز باشد که کمی با دلکو بازی کنید تا بتوانید چرخ‌دنده‌ی آن را با چرخ‌دنده‌ی میل‌سوپاپ تنظیم کنید.
4- روتور جدید را (همراه با واشر حلقوی آن) با دقت نصب کنید. اگر تمام مراحل را به درستی انجام داده باشید، در اینجا باید روتور بچرخد و در راستای علامت‌های مراحل 5 و 6 قرار بگیرد.
توجه: ممکن است نیاز باشد که کمی با دلکو بازی کنید تا بتوانید چرخ‌دنده‌ی آن را با چرخ‌دنده‌ی میل‌سوپاپ تنظیم کنید.
5- درپوش دلکو را در سر جایش قرار دهید.
درپوش دلکو را با دقت نصب کنید.
6- گیره‌های نگهدارندهی دلکو را نصب کنید. با استفاده از یک آچار گشتاور، پیچ‌های نگهدارنده را به اندازه‌ای که توسط شرکت سازنده مشخص شده است، محکم کنید.
7- اتصالات الکتریکی دلکو را مجدداً به آن وصل کنید.
8-سیم‌های شمع را مطابق با ترتیب احتراق موتور، به دلکو متصل کنید.
9- کابل منفی باتری را به دلکو وصل کنید.
10- موتور را استارت بزنید. در این مرحله اگر ماشین بد کار کند یا چراغ چک موتور روشن باشد به این معنی است که دلکو را به درستی نصب نکرده‌اید. برای حل این مشکل باید دوباره دلکو را باز کرده و آن را مجدداً نصب کنید.
همچنین همانطور که در زیر توضیح داده‌ایم شاید نیاز باشد که زمان دلکو را نسبت به موتور خودروی خود تنظیم کنید.
همانطور که گفته شد ، اگر تنظیمات موتور ماشین به هر طریقی به هم خورده باشد در این صورت قبل از نصب دلکو باید چند مرحله‌ی اضافه را انجام دهید. در چنین وضعیتی دیگر آن علامت‌هایی که بر روی دلکو ایجاد کرده بودید اعتباری ندارند و باید دلکوی جدید را نسبت به موتور ماشین تنظیم کنید.
معمولاً برای انجام این کار باید سیلندر شماره‌ی 1 را در نقطه‌ی مرگ بالا (TDC) قرار دهید و سپس باید دلکو را به گونه‌ای نصب کنید که روتور آن به ترمینال سیلندر 1 که بر روی درپوش دلکو قرار دارد، اشاره کند و یا به آن نزدیک باشد. برای دریافت اطلاعات دقیق‌تر، به راهنمای تعمیر ماشین خود مراجعه کنید.
هزینه‌ی تعویض دلکو
اگر از تجربه‌ی مکانیکی کافی برخوردار نیستید و قصد دارید برای تعویض دلکو به یک تعمیرکار حرفه‌ای مراجعه کنیذ، باید انتظار هزینه‌ی چند صد هزار تومانی را داشته باشید. هرچه ماشین شما لوکس‌تر باشد، این هزینه افزایش می‌یابد. اما اگر قصد دارید که خودتان دلکوی ماشین را عوض کنید در این صورت هزینه‌ی شما چیزی در حدود چند صد هزار تومان خواهد شد. باز هم می‌گوییم که اگر ماشین گران‌قیمتی دارید، هزینه هایتان افزایش می‌یابد.
لطفا نظر بدهید